جوهر عشق قدیم است - حضرت شمس تبریزی ( خط سوم )

چند شب پیش، استادی در مورد تضاد فلسفه و عرفان می گفت. همان شب با گفتاری از شمس تبریزی مواجه شدم که گفت: جوهر عشق قدیم است! در این گفتار از عارف، زیرمایه ی بسیار عمیقی از فلسفه مخفی شده است!
‌
:قدیم و حادث:
در علم فلسفه، به ماهیتی که همیشه وجود داشته است قدیم گفته می شود. همچنین هر ماهیتی که بعداً به وجود آید را حادث می گویند. مشخص است که با این تعریف، در فلسفه ی خدامحورانه فقط می توان خدا را قدیم دانست و همه چیز از او حادث است. این همان تعریفی است که بعدها در گفتار ابن سینا با واجب الوجود (یعنی چیزی که وجود همه چیز به او وابسته است) و ممکن الوجود (یعنی هر چیزی که وجودش به وجود دیگری وابسته باشد) تجلی می یابد. اما بقول سنائی: عقل در کار عشق نابیناست، عاقلی کار بوعلی سیناست!.
‌
جوهر عشق قدیم است:
به بیان شمس تبریزی، ذات خدا را باید عشق دانست زیرا صفات و افعال خدا حادث از ذات او هستند. جالب است که در انجیل یوحنا می بینیم که گفته شده:« God is love » و چه تعریفی واضح تر از این؟ بله خدا عشق است! برای همین است که عارف در مرحله‌ی پایانی یعنی فنا در خدا به مفهوم عشق الهی می رسد زیرا در این مرحله، عارف مانند قطره ای که در دریا چکیده باشد، جزئی از کل خواهد بود.
‌
عارف و فیلسوف:
به راستی که درک عارف بسیار ژرف تر از فیلسوف یا عالِم است و این مسئله را در گفتار زیر از شمس تبریزی نیز می توان دید:

حکمت بر سه گونه است
حکمت گفتار
حکمت رفتار
حکمت دیدار
حکمت گفتار را عالمان راست
حکمت رفتار را عابدان
حکمت دیدار را عارفان!

بله آنچه که عالِم یا فیلسوف می گوید را عارف شخصا می بیند! همانطور که در موضوع این پست دیدید، عارف از فلسفه نیز بعنوان یک ابزار بهره می برد اما در قید آن نمی ماند:

عرصه سخن بس تنگ است.
عرصه معنی بس فراخ است.
از سخن پیشتر آ.
تا فراخی بینی، و عرصه بینی…

از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر - حضرت حافظ

شمایی که در کنار محبوب خود نشسته ای لطفا این پست را نخوان زیرا ابدا به شما مربوط نیست! و شمایی که تاکنون دلدادگی را نیازموده ای نیز قطعا چیزی نخواهی فهمید! این پست از آن شادی هایی هست که از جنس جنون است و عاقلان نمی فهمند.
‌
یادگار:
مانده ام که چرا همیشه از نیستی ها شکایت داریم؟ من مردی را می شناسم که دلداده مردان است و شما احتمالا او را منحرف می دانید. او دلداده ی همرزمانی است که تکه تکه شدند اما از خاطرات و شوخی هایشان با شوق و خنده می گوید! یا کسی که سالهاست دلداده ی مردی‌ست که بیاید و نجاتش بدهد!من کسی را می شناسم که دلداده زنی متاهل شد و با آنکه می دانست هرگز به او نخواهد رسید، اما همچنان با خاطره ی لبخند او شاد است بی آنکه چشم طمع به ناموس کسی داشته باشد! من دختری را می شناسم که هنوز رویای لحظات خوب در کنار مردی را می بیند که به او گفت نه! اینها صدای سخن ع‌ش‌ق است که در این گنبد دوار به یادگار مانده است!
‌
غریق:
آیا می شود در نصف لیوان آب غرق شد؟اینها که گفتم نیمه ی پر لیوان است که قومی در آن غرق اند و عده ای حیران! در توییتر عده ای هستند که به شیفت شب معروفند. آنها در فکر ایام شادی غرق اند و سرسلسله ی این خاندان سعدی است که می گفت: «مارا همه شب نمی برد خواب!». بسیاری از شعرهای سعدی در وصف شب و یار و بی خوابی است. امشب در رویا بودم و کاپشنم با آتش سیگار سوخت اما اشکالی ندارد :) دنیا و آخرت به فدای این لحظه=)
‌
بیچاره نظامی!
می گویند نظامی از روی بی میلی و به سفارش فلان شاه با استفاده از داستانی عربی به نگارش لیلی و مجنون پرداخت. بیچاره نظامی که احتمالا طعم دلدادگی را نچشیده زیرا اگر چشیده بود، هفتادهزار بیت را از سر شوق می نوشت! هرکدام از ما داستانهایی عظیم تر از لیلی و مجنون داریم اما کسی سفارش نداده تا بنویسیم! این یادگارهایی در دل ماست و هر لحظه با آن شادیم. اگر دیگران نمی فهمند هم به درک :)
‌
کار خدا را می بینید؟ گاهی یک ماه نمی توانم بنویسم و ناگهان در ده دقیقه چه طوفانی بپا می شود! کاری نداشته باش که او هست یا نیست؛ او هر لحظه در ذهن توست و هیچکس حق ندارد یاد او و رویاهایت را از تو بگیرد پس با اینهمه دارایی شاد باش ؛)